Chính sách tiền tệ là gì? Tầm quan trọng của chính sách đối với nền kinh tế

Chính sách tiền tệ ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến phân bổ nguồn tiền và có tác động đến sự phát triển kinh tế. Ở Việt Nam, để đảm bảo ổn định kinh tế và xã hội, cũng như tạo điều kiện cho sự phục hồi sau đại dịch, chính phủ đã triển khai nhiều chính sách kinh tế vĩ mô, bao gồm cả chính sách tiền tệ. Vậy chính sách tiền tệ là gì?Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Chính sách tiền tệ là gì?

Chính sách tiền tệ là cách mà nhà nước quyết định về vấn đề tiền tệ, thông qua việc sử dụng các công cụ của hoạt động tín dụng ngoại hối và các biện pháp để đảm bảo ổn định và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Trong các cơ quan thực hiện chính sách tiền tệ, ngân hàng trung ương đóng vai trò quan trọng nhất bởi vì các quyết định của họ ảnh hưởng đến tổng cầu và sản lượng trong nước. Vì vậy, chính sách tiền tệ trở thành một công cụ quan trọng và hiệu quả để ổn định kinh tế trong thời điểm hiện tại.

ảnh

Phân loại chính sách tiền tệ

Hiện nay, chính sách tiền tệ được phân loại thành hai dạng, với các mục đích, công cụ sử dụng và phương thức hoạt động riêng biệt. Tuy nhiên, cách trình bày và sử dụng chúng đều có sự khác biệt đáng kể.

Chính sách tiền tệ mở rộng

Chính sách tiền tệ mở rộng, hay còn gọi là chính sách tiền tệ nới lỏng, là một chính sách mở rộng mức cung tiền bằng cách giảm lãi suất nhằm thúc đẩy tổng cầu tăng lên. Điều này sẽ tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới cho người lao động và khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư và mở rộng sản xuất kinh doanh.

Để thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng, Ngân hàng Trung ương có thể áp dụng một trong ba cách sau:

• Mua các giấy tờ có giá trên thị trường chứng khoán.
• Giảm mức tỷ lệ dự trữ bắt buộc.
• Giảm mức lãi suất chiết khấu trên thị trường.

Chính sách tiền tệ mở rộng được áp dụng trong điều kiện kinh tế suy thoái của một quốc gia, với tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Nó còn được gọi là chính sách tác động để tăng việc làm.

Chính sách tiền tệ thu hẹp

Chính sách tiền tệ thu hẹp (hay còn gọi là chính sách tiền tệ thắt chặt) là một biện pháp kinh tế nhằm giảm bớt số lượng tiền lưu thông trên thị trường, làm tăng lãi suất và giảm mức giá chung. Điều này giúp kiểm soát tổng cầu tiền tệ trong nền kinh tế.

Để thực hiện chính sách này, Ngân hàng Trung ương thường áp dụng các biện pháp như bán giấy tờ có giá trên thị trường chứng khoán, tăng mức dự trữ bắt buộc và tăng lãi suất chiết khấu để kiểm soát các hoạt động tín dụng.

Chính sách tiền tệ thắt chặt thường được áp dụng trong các trường hợp nền kinh tế đang gặp phải tình trạng lạm phát tăng cao, để giảm bớt sự gia tăng của lạm phát và đảm bảo sự ổn định kinh tế.

ảnh

Vai trò của chính sách tiền tệ với nền kinh tế

Chính sách tiền tệ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế. Sau đây là một số vai trò chính của chính sách tiền tệ:

• Giúp cân bằng tổng cầu và tổng cung tiền tệ: Chính sách tiền tệ giúp điều chỉnh tổng cầu tiền tệ để đạt được mức lạm phát và thất nghiệp ở mức kiểm soát. Điều này giúp duy trì sự ổn định trong nền kinh tế.
• Ổn định thị trường lãi suất và ngoại hối: Chính sách tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của thị trường lãi suất và ngoại hối. Khi thị trường lãi suất và ngoại hối ổn định, nền kinh tế sẽ phát triển bền vững hơn.
• Tăng cường sức mua của đồng tiền: Chính sách tiền tệ giúp duy trì sức mua của đồng tiền, giúp thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển kinh tế trong nước.
• Tạo ra việc làm và giảm thất nghiệp: Chính sách tiền tệ có thể tạo ra nhiều việc làm mới, giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và tăng thu nhập cho người lao động.
• Tác động đến hệ thống kinh tế vĩ mô: Chính sách tiền tệ có sự liên kết và mối quan hệ chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác như chính sách tài khoá, chính sách kinh tế đối ngoại, chính sách thu nhập, v.v. Chính sách tiền tệ có thể tác động trực tiếp đến hệ thống lưu thông tiền tệ quốc gia và giúp đảm bảo sự ổn định trong nền kinh tế.

ảnh

Đặc điểm của chính sách tiền tệ

Để giúp bạn phân biệt chính sách tiền tệ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác, chính sách tiền tệ có những đặc điểm như sau:

• Nó liên quan đến việc thắt chặt hoặc nới lỏng tín dụng và quá trình này được gọi là rút hoặc cung ứng nguồn dự trữ cho nền kinh tế nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các ngân hàng đáp ứng nhu cầu tín dụng.
• Nó bao gồm sự kiểm soát và điều chỉnh các chi phí tín dụng khác như kiểm soát bảo đảm đối với các chứng khoán được mua thông qua các sàn OTC.

ảnh

Chính sách tiền tệ hướng đến mục tiêu gì?

Chính sách tiền tệ được ra đời nhằm đạt được các mục tiêu như:

Kiểm soát lạm phát và ổn định giá trị đồng tiền

Chính sách tiền tệ cho phép Chính phủ can thiệp vào việc điều chỉnh giá trị đồng tiền trong nước và trên thị trường quốc tế dựa trên sức mua đồng tiền nội tệ và đối ngoại. Mục tiêu của chính sách tiền tệ là ổn định giá trị đồng tiền và kiểm soát lạm phát ở mức độ hợp lý để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong nước.

Tạo công ăn việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp

Mỗi chính sách tiền tệ được ban hành đều ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng các nguồn lực xã hội và quy mô sản xuất kinh doanh, do đó chúng cũng ảnh hưởng đến tỷ lệ thất nghiệp của nền kinh tế.

Việc sử dụng các công cụ tiền tệ một cách hiệu quả và kết hợp sẽ giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và đồng thời kiểm soát tỷ lệ lạm phát.

Tăng trưởng kinh tế

Nhằm đảm bảo sự ổn định trong tăng trưởng kinh tế, chính sách tiền tệ được thực hiện thông qua việc điều chỉnh khối lượng cung tiền, từ đó ảnh hưởng đến lãi suất và tổng cầu. Qua đó, tiếp cận với các nguồn vốn tăng lên, sản lượng cũng tăng theo và kết quả là GDP của đất nước được nâng cao.

ảnh

Các công cụ của chính sách tiền tệ

Để nâng cao hiệu quả trong việc thực hiện và điều hành các chính sách tiền tệ một cách tốt nhất, Nhà nước áp dụng một số công cụ tài chính hỗ trợ sau đây:

Công cụ tái cấp vốn

Đó là hình thức Ngân hàng Nhà nước cấp tín dụng cho các Ngân hàng thương mại thông qua việc mua bán các giấy tờ có giá trị. Nhờ đó, ngân hàng cung cấp nguồn vốn ngắn hạn để tạo đà tăng trưởng kinh tế và giải quyết vấn đề thanh khoản cho các Ngân hàng thương mại. Đồng thời, nó cũng giúp tăng lượng tiền cung cấp cho nền kinh tế.

Công cụ tỷ lệ dự trữ bắt buộc

Đó là tỷ lệ lượng tiền mà các Ngân hàng thương mại phải giữ lại so với lượng tiền gửi huy động và phải gửi tại Ngân hàng Nhà nước, nhằm điều chỉnh khả năng cho vay của các ngân hàng thương mại và điều tiết mức độ cung cấp tiền cho nền kinh tế.

Công cụ nghiệp vụ thị trường mở

Giải pháp được Ngân hàng Nhà nước thực hiện để điều chỉnh lượng cung tiền trong nền kinh tế và quản lý tín dụng của Ngân hàng thương mại là thông qua việc mua hoặc bán các giấy tờ có giá trên thị trường mở. Hình thức này được gọi là Chính sách mở thị trường, với mục đích tác động đến lượng dự trữ của Ngân hàng thương mại, từ đó điều chỉnh lượng cung tiền và cung ứng tín dụng của họ đối với thị trường.

Công cụ lãi suất tín dụng

Lãi suất tín dụng là một công cụ gián tiếp mà Ngân hàng Nhà nước quy định. Chúng không tác động trực tiếp đến cung cầu tiền tệ, mà được sử dụng để kích thích hoặc kiềm chế quá trình sản xuất, nhằm điều tiết lãi suất trên thị trường tiền tệ trong từng giai đoạn thời gian nhất định.

Công cụ hạn mức tín dụng

Hạn mức tín dụng là mức nợ tối đa mà Ngân hàng Trung ương quy định và yêu cầu các Ngân hàng thương mại phải tuân thủ khi cấp tín dụng, nhằm giám sát và kiểm soát mức tăng của khối lượng tín dụng của các tổ chức đối với nền kinh tế.

ảnh

Ở Việt Nam, chính sách tiền tệ có tác động như nào?

Chính sách tiền tệ tại Việt Nam có vai trò quan trọng trong việc điều tiết và kiểm soát lượng tiền tệ lưu thông, đồng thời còn ảnh hưởng đến bất bình đẳng thu nhập trong xã hội. Chính sách này được thực hiện nhằm đạt được mục tiêu kiểm soát tỷ lệ lạm phát, giảm tỷ lệ thất nghiệp, bình ổn giá thị trường và ổn định sức mua của đồng tiền để từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Một ví dụ về tác động tích cực của chính sách tiền tệ là trong bối cảnh ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện cắt giảm lãi suất nhằm giảm gánh nặng tài chính cho các hoạt động đầu tư kinh doanh. Ngoài ra, chính sách này còn thực hiện tái cấp vốn để người sử dụng lao động có thể vay để trả lương cho người lao động, giúp giảm bớt khó khăn trong cuộc sống và giữ vững ổn định kinh tế.

ảnh

Trên đây  là tất cả các thông tin chi tiết và tổng quan về chính sách tiền tệ, nhằm giúp bạn trả lời câu hỏi “Chính sách tiền tệ là gì?” một cách chính xác nhất. Hi vọng với những thông tin được cung cấp, bạn sẽ hiểu và cập nhật thêm kiến thức mới cho bản thân mình.

Thông tin được biên tập bởi: phanvienganhangphuyen.edu.vn